فشار خون پایین (هیپوتانسیون)

فشار خون پایین یا هیپوتانسیون به این معناست که جریان خون در رگ‌ها، برای رسیدن به ارگان‌های بدن، فشار کافی را ندارد. فشار خون پایین در صورتی که موجب بروز علائم دیگر نشود، مشکل‌ساز نیست. علائم فشار خون پایین شامل عدم تحمل فعالیت، سرگیجه و غش کردن(سنکوپ) می‌باشد. در حالت طبیعی فشار خون پایین علامتی ندارد و قاعدتا نگران کننده نیست اما اگر فشار خون شما خیلی پایین بیاید می تواند خونرسانی به مغز و ارگان های حیاتی کاهش یاید. و فرد را دچار مشکل کند. برخی افراد به طور طبیعی دارای فشار خون پایین هستند که هیچ علامتی ندارد. ولی در افرادی که فشار خون بالا به طور ناگهانی پایین می آید، می تواند با علائمی مشاهده شود که در فرد ایجاد نگرانی کند. فشار خون معمولا در شب به کمترین میزان خود می رسد و با بیدار شدن کم کم شدت می یابد. با تعیین علت پایین بودن فشارخون ، بسیاری از نگرانی های حل می شود، در بسیاری از موارد ممکن است فشار خونی که در فردی طبیعی محسوب می شود، برای فرد دیگری خطرناک در نظر گرفته شود. بطور کلی  فشارخون کمتر از ۹۰ میلی متر جیوه (فشار سیستولیک) بر روی ۶۰ میلی متر جیوه (فشار دیاستولیک) به طور کلی فشار پایین در نظر گرفته می شود. عوامل متعددی از نوشیدن کم مایعات گرفته تا اختلالات جدی فیزیولوژیک ممکن است باعث افت فشار خون شوند.

همانطور که گفته شد فشار خون پایین ممکن است در بساری از افراد بدون علامت باشد  ولی در برخی از افراد، فشار خون پایین، به ویژه اگر افت به صورت ناگهانی رخ دهد و با علائم و نشانه هایی همراه است، شامل:

• خستگی
• سردرد
• تپش قلب
• عدم تمرکز
• حالت تهوع
• شوکه شدن
• سرگیجه یا سبکی سر
• غش (سنکوپ)
• تاری دید

در مواردی که افت فشار خون خیلی شدید باشد می تواند خطرناک بوده و علائم زیر را بروز دهد:

• تنفس تند و سطحی (تاکی پنه)
• نبض ضعیف و سریع
• کاهش هوشیاری( به ویژه در افراد مسن)
• رنگ پریدگی ،پوست سرد و مرطوب

۱-افت فشار خون ارتواستاتیک ( کاهش فشار خون وضعیتی): افت فشار خون ارتواستاتیک که کاهش فشار خون وضعیتی نیز نامیده می‌شود، به عنوان افت ناگهانی فشار خون بر اثر تغییر حالت ناگهانی از حالت نشسته یا خوابیده به ایستاده اتفاق می افتد. وقتی فردی از حالت نشسته یا دراز کشیده می ایستد، خون بر اثر جاذبه زمین در پاها جمع می‎شود. در این زمان بدن تلاش می‎کند تا برای رساندن خون به مغز فشار را بالا بیاورد. اگر بدن نتواند این کار را به درستی انجام دهد، فشار خون دچار افت می‎شود، که عموما  با  علایمی مثل سرگیجه، تاری دید یا غش کردن همراه می شود.

۲- افت فشار خون پس از صرف غذا: هیپوتانسیون پس از صرف غذا یک افت ناگهانی در فشار خون است که بعد از خوردن غذا اتفاق می افتد. این اختلال بیشتر افراد مسن به ویژه آن هایی که مبتلا به بیماری پارکینسون و افراد مبتلا به فشار خون بالا را تحت تاثیر قرار می دهد. خوردن، وعده های غذایی کم کربوهیدرات در حجم های کوچک ممکن است به کاهش علائم این اختلال کمک کند.

۳- کاهش فشار خون عصبی: افت فشار خون عصبی عموما پس از ایستادن برای مدت طولانی اتفاق می افتد و منجر به علائم و نشانه هایی مانند سرگیجه، تهوع و سنکوپ می شود. افت فشار خون عصبی بیشتر نوجوانان و جوانان را تحت تاثیر قرار می دهد. هنگامی که شما برای مدت طولانی سرپا هستید، فشار خون شما به خاطر تجمع خون در پاهایتان کاهش می یابد. معمولا مغز برای برگرداندن فشار خون به حالت عادی فعالیت هایی را انجام می دهد. اما در افراد مبتلا به کاهش فشار خون عصبی ، پیام های عصبی بالابرنده فشار خون که از مغز به قلب ارسال می شود، خیلی کم است. در نتیجه فشار خون نه تنها افزایش نمی یابد بلکه در برخی مواقع بیشتر کاهش می یابد. این باعث می شود خون بیشتر در پاها جمع شده و خونرسانی به مغز مختل شود و منجر به احساس سرگیجه و غش گردد.

بسیاری از افراد با دلایل ناشناخته فشار خون پایین دارند. این نوع افت فشارخون، که به نام افت فشار خون مزمن شناخته می شود، معمولا خطری ندارد. فشار خون به دلایل مختلفی ممکن است کاهش پیدا کند،  برخی از این دلایل عبارتند از:

1. بارداری
2. مقدار زیادی خونریزی به دلیل جراحی
3. حملات قلبی
4. کارکرد نا مناسب دریچه های قلب
5. کمبود آب
6. شوک آنافیلاکتیک
7. عفونت های خونی
8. اختلالات غدد درون ریز مانند دیابت، نارسایی کلیوی و بیماری تیروئید
9. داروها

اگر افت فشار خون بدون علامت باشد و یا نشانه‌های آن خفیف باشد، نیازی به درمان خاصی ندارد.

اگر فرد علائم نشان دهد، درمان به افت فشار خون به علل زمینه‌ای بستگی دارد. مثلا  اگر مصرف دارویی خاص باعث کاهش فشار خون شده باشد، مصرف دارو را متوقف و یا نوع دارو را تغییر می دهیم.

اگر نتوانستیم علت کاهش فشار خون را بیابیم ، فقط برای رسیدن به هدف نهایی مان که بالا بردن فشار خون و کاهش علائم و نشانه‌ها خواهد بود برنامه ریزی می کنیم.  بسته به سن فرد، وضعیت سلامتی و اندازه افت فشار خون یکی از راه های زیر را انتخاب می کنیم.

مصرف نمک بیشتر: پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که نمک زیاد مصرف نشود، چرا که سدیم موجود در این ماده می‌تواند فشار خون را تا حد زیادی بالا ببرد. اما استفاده از نمک زیاد برای افراد مبتلا به فشار خون پایین کمک کننده خواهد بود با توجه به اینکه مقدار زیاد سدیم به نارسایی قلبی به خصوص در افراد مسن منجر خواهد شد، قبل از افزایش نمک مصرفی در رژیم غذایی حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

نوشیدن آب بیشتر: مایعات حجم خون را بالا خواهد برد و از دهیدراته شدن بدن جلوگیری خواهد کرد. هر دوی این عوامل به درمان افت فشار خون کمک خواهد کرد.

پوشیدن جوراب‌های واریس: جوراب‌های پلاستیکی مخصوصی که برای مشکلات واریس های پا از آن‌ها استفاده می‌شود برای درمان بیماران دچار کاهش فشار خون هم مورد استفاه قرار می گیرند.

داروها: داروهای زیادی برای مدیریت افت فشار خون وجود دارد که پزشک با توجه به وضعیت بیمار می تواند از آنها استفاده کند.

تغییر سبک زندگی: فرد می‌تواند با انجام تغییراتی در سبک زندگی عوامل کاهش دهنده فشار خون را از بین ببرد برای مثال نوشیدن آب بیشتر و الکل کمتر . مصرف الکل حتی در مقادیر اندک م می تواند باعث از دست دادن مایعات بدن شود و نوشیدن آب به مقدار کافی خطر کم آبی را از بدن دور می کند و فشار خون را افزایش خواهد داد.

رژیم غذایی سالم: با مصرف میزان مناسب از مواد غذایی مختلف، مواد مغذی مورد نیاز برای داشتن یک بدن سالم تامین خواهد شد. حتماً غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات و گوشت مرغ و ماهی کم چربی را در رژیم غذایی خود قرار دهید. برای پیشگیری از افت فشار خون بعد از صرف غذا، سعی کنید وعده‌های غذایی با تعداد بالاتر و در اندازه‌های کوچک مصرف کنید.  از مصرف مواد غذایی پر کربوهیدرات از جمله سیب زمینی، برنج، پاستا و نان تا حد امکان پرهیز کنید.

پزشکان به طور معمول موافق هستند که فشار خون پایین فقط در صورت وجود علائم بیماری محسوب می‌شود. اگر فشار خون بطور دائمی پایین است و فرد فاقد علائم افت فشار خون می باشد، معمولا هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. طبیعی است که فشار خون شما در طول زمان افزایش پیدا کند و بدن شما معمولا قادر به فشار خون شما به حالت عادی است. اگر فشار خون شما به طور ناگهانی کاهش پیدا کند و علائم مانند سرگیجه را تجربه کردید، باید حتما برای تشخیص عوامل و علل فشار خون پایین به پزشک مراجعه کنید. آنها می توانند وضعیت شما را ارزیابی کنند و مشکلات اساسی مانند خونریزی داخلی، عفونت جدی یا واکنش های آلرژیک را رد کنند. ما در سایت دکتر دکتر برای آسایش و راحتی شما و دسترسی آسان به پزشکان متخصص قلب و عروق، لیست بهترین و متخصص های قلب و عروق را برایتان فراهم کردیم، شما می توانید از این لیست پزشک معالج خود را انتخاب کنید.