قرص وارفارین، چگونگی مصرف و عوارضی جانبی

وارفارین یا کو مادین از داروهای ضد انعقاد یا آنتی کواگولانت است که با اختلال در روند سیستم انعقاد خون از تشکیل لخته جلوگیری میکند  در نتیجه باعث جریان یافتن سریعتر خون در عروق میشود . نحوه اثر وارفارین از طریق تداخل در عملکرد ویتامین K است. ویتامین K یکی از فاکتورهایی است که با فعال کردن عوامل دیگر در خون در مسیر ایجاد لخته قرار دارد. تداخل اثر وارفارین و مهار این ویتامین این مسیر را قطع کرده و فرآیند لخته شدن را کند میکند و باعث کاهش احتمال تشکیل لخته میشود.

زمانی که در بیمارستان بستری هستید پزشک با توجه به برنامه درمانی و روند بهبود شما و همچنین در نظر گرفتن شرایطی مثل عدم خونریزی و جواب آزمایشات خون قرص وارفارین را برای شما شروع میکند. این قرص بصورت یکبار در روز (عصرها) برای شما تجویز میشود. از شما روزانه آزمایش انعقادی انجام میشود که با توجه به آن دز وارفارین تعیین میشود. این آزمایش زمان تشکیل لخته در خون شما را نشان میدهد. پس از ترخیص شماره تلفن خاصی در اختیار شما قرار میگیرد تا هرگونه مشکلی را اطلاع دهید.شما باید درتایخ هایی که توسط تیم معالج تعیین میشود به آزمایشگاه مراجعه نمایید و جواب را با تلفن به تیم معالج اطلاع دهید. زمان مصرف وارفارین عصرها است.

در مدت زمان بستری شما در بیمارستان آزمایشهای خونی متعددی از شما گرفته میشود که یکی از آنها آزمایش انعقادی خون است که سه پارامتر PT INR PTT  را اندازه گیری میکند.

PT  (زمان پروتومبین): این آزمایش نشان دهنده ی مدت زمانی است که طول میکشد تا لخته تشکیل شود . که با شروع داروی وارفارین مقدار آن افزایش پیدا میکند.

INR (زمان پروترومبین استاندارد): این پارامتر نتیجه ی مقایسه مقدار PT  بیمار به مقدار نرمال آن است . رنج INR   طبیعی ۰٫۸-۱٫۲ است.

در واقع این آزمایش نشان میدهد که  زمان لخته شدن خون شما چقدر است و هرچقدر که مقدار آن از رنج نرمال بالاتر باشد یعنی این زمان طولانی تر است و لخته دیر تر تشکیل میشود . برای بیمار تحت درمان با وارفارین میزان INR  باید بالاتر از ۲ باشد و بسته به نوع بیماری این مقدار متفاوت است. اوایل استفاده از قرص وارفارین تعداد دفعات انجام آزمایش INR بیشتر است ولی با در رنج قرار گرفتن مقدار INR  تعداد دفعات آزمایش کمتر میشود.

هنگام استفاده از وارفارین باید موارد زیر را رعایت کنید:

1. . قرص ها را طبق دستور استفاده کنید.
2. توجه کنید که مقدار وارفارین برای هر نفر متفاوت است.
3. مقدار وارفارینی که دریافت میکند براساس آزمایش خون تعیین میشود.
4. دارو هر روز سر زمان معین و ترجیحا عصر قبل از غدا خورده شود.
5. میتوانید وارفارین را همراه با داروهای دیگر مصرف نمایید.
6. هیچ وقت وعده دارو را عقب نیندازید یا دو برابر مصرف نکنید.
7. اگریک وعده را فراموش کردید به محض یاد آوری در همان روز، مصرف کنید.
8. در صورت مصرف وعده بیشتر به پزشک خود اطلاع دهید.
9. مقدار INR و مقدار وارفارین مصرفی را در جدول انتهای کتاب بنویسید و بعد از مصرف هر وعده در جدول روزانه تیک بزنید.
10. وارفارین یا کومادین در قرص های ۱ ،۳و یا ۵ میلی گرمی تولید میشود. گاهی پزشک برای شما ۷٫۵ میلی گیرم وارفارین تجویز میکند که شما باید یک قرص ۵ میلی گرمی و نصف قرص ۵ میلی گرمی را هم زمان مصرف کنید.
11. دقت کنید که زمانیکه برای تهیه دارو به داروخانه مراجعه میکنید قرص های ۱ یا ۵ میلی گرمی اشتباها تحویل شما نشود.

عوارض جانبی وارفارین

نکته مهم در استفاده از وارفارین این است که این دارو روند تشکیل لخته خون را کند میکند بنابراین در صورت صدمه به عروق احتمال و زمان خونریزی افزایش پیدا میکند . در حالتی که  INR  شما در محدوده درمانی باشد بند آمدن خون شما کمی بیشتر از حد معمول طول میکشد و خونریزی های کوچک میتواند اتفاق بیفتد.

• خونریزی از لثه هنگام مسواک زدن
• خونریزی از بینی
• در برخورد بدن با موانع یا جسم سخت محل سریعا کبود میشود .
• ممکن است خونریزی قاعدگی بیشتر از حد معمول باشد .
• با بریدگی های کوچک هم امکان خونریزی وجود دارد

در صورت مشاهده هر یک از علایم زیر که نشان دهنده خونریزی شدید است سریعا به بیمارستان مراجعه کنید و به پزشک خود اطلاع بدهید :

• استفراغ قهوه ای رنگ یا قرمز روشن
• ادرار قرمز ، سیاه یا قهوه ای رنگ
• خونریزی زیاد از بینی و یا لثه
• مدفوع قرمز رنگ و یا قیری شکل
• سرفه با ترشحات قرمز رنگ
• درد شدید مثل سردرد یا درد معده
• ظهور ناگهانی کبودی بدون علت
• خونریزی ماهیانه شدید
• خونریزی از بینی که بیشتر از ۱۰ دقیقه طول بکشد .
• سقوط خطرناک
• بریدگی که خونریزی آن بیشتر از حد معمول طول بکشد.
• ضربه به سر

رژیم غذایی هنگام استفاده از وارفارین

غذایی که میخورید روی عملکرد وارفارین تاثیر میگذارد اما مهمترین چیزی که باید بدانید این است که شما رژِم غذایی معمولی خود را پیش بگیرید و تغییرات ناگهانی و بزرگ در آن ایجاد نکنید . بطور مثال اگر همیشه سبزیجات مصرف میکرده اید بطور ناگهانی سبزیجات را از رژِیم غذایی خود حذف نکنید.

مهمترین بخش در رژِیم غذایی کنترل مصرف ویتامین K  است چون همانطور که میدانید وارفارین بر عملکرد این ویتامین اثر میگدارد و مقادیر بالای آن باعث کاهش اثر وارفارین میشود .بیشترین مقدار ویتامین K در سبزیجات سبز و پربرگ مثل بروکلی ، کاهو ، کلم ، اسفناج است .دقت کنید که پزشک از شما نمیخواهد که رژیم غذایی خود را تغییر بدهید بلکه مقدار وارفارین مورد نیاز شما باید با رژیم غذایی معمولی شما سازگار باشد . شما باید یک رژِیم متعادل داشته باشید که نیاز بدن شما به مواد معدنی ویتامین ها و پروتئین برطرف شود . فراموش نکنید که در مصرف یا وقتی وارفارین مصرف میکنید وارد برنامه های رژیمی نشوید و قبل از اضافه کردن هر ویتامین  یا محصول تقویتی به رژیم غذا  خود با پزشک خود مشورت کنید.

• روغن: روغن های نباتی از منابع غنی وینامین K هستند . بنابراین پیروی از یک رژیم غذایی کم چرب کمک کننده خواهد بود.
• سویا: باعث کاهش اثر وارفارین میشود حتی الامکان از مصرف فرآورده های حاوی سویا خودداری کنید.
• جگر، دل و قلوه: منبع غنی از ویتامین K  است میزان مصرف جگر نباید از ۱۰۰ گرم در روز بیشتر باشد.
• مصرف سایر انواع گوشت بلامانع است. توجه کنید که محدودیت برای میوه ها فقط در موردخیار ، انبه و گریپ فروت است . بقیه میوه ها محدودیت ندارند.

• خیار: پوست خیار دارای ویتامین K  زیادی است تا ححد امکان از مصرف پوست خیار خودداری کنید.
• گریپ فروت: مصرف آن باعث افزایش اثر وارفارین میشود . در مصرف آن باید احتیاط کرد.
• انبه: باعث افزایش اثر وارفارین میشود بنابراین از مصرف آن خودداری کنید.
• مصرف انواع لبنیات کم چرب بلامانع است.
• فرآورده های پروبیوتیک: مصرف این فرآورده ها که بتازگی وارد بازار شده اند باعث افزایش مصرف وارفارین میشود. مصرف انواع نان و غلات بلا مانع است.

• زنجبیل: افزایش اثر وارفارین
• چای سبز: چای سبز اثر دارو را کم میکند . در صورتی که همیشه چای سبز مصرف میکنید فاصله بین آزمایشهای شما باید کمتر باشد .
• زردچوبه و پیاز: هر دو این ماده ها باعث افزایش اثر وارفارین شده و باید با حتیاط مصرف شود . مصرف یک عدد پیاز کوچک در روز منعی ندارد .
• سیر: بعلت افزایش اثر وارفارین حداکثر روزی یک حبه

مراقبت از خود در حین استفاده از وارفارین:

• هنگام مراجعه به هر پزشکی غیر از پزشک خود ، انجام تزریقات و یا خونگیری حتما اطلاع بدهید که از وارفارین استفاده میکنید.
• شما باید یک رژیم غذایی متعادل را در پیش بگیرید و از افراط و تفریط در آن خودداری کنید وقتی به مسافرت میروید مراقب تغذیه خود باشید و انجام آزمایش خون را فراموش نکنید یا به تاخیر نیندازید.

• سیگار باعث افزایش خطر تشکیل لخته میشود پس بهتر است سیگار کشیدن را کنار بگذارید چون سیگار علاوه بر افزایش احتمال تشکیل لخته یاعث افزایش متابولیسم وارفارین و افزایش سرعت دفع آن از بدن هم میشود بنابراین اثر وارفارین را کاهش میدهد . هرچقدر مدت زمان مصرف سیگار بیشتر باشد گلبول های قرمز بیشتری در خون انسان جهت اکسیژن رسانی تولید میشود که این امر منجر به افزایش احتمال تشکیل لخته میشود. در صورتی که الکل مصرف میکرده اید باید آن را قطع کنید.

1. از ریش تراش برقی استفاده کنید.
2. از مسواک نرم استفاده کنید.
3. از نخ دندان مومی استفاده کنید.
4. از دمپایی و کفش راحت در منزل استفاده کنید.
5. هنگام کوتاه کردن ناخن ها مراقب باشید.
6. هنگام استفاده از چاقو قیچی و وسایل تیز احتیاز را رعایت کنید.
7. هنگام انجام کارهای مکانیکی و یا کارهای منزل از دستکش های محافظ استفاده کنید.
8. از انجام ورزش ها و فعالیتهایی که احتمال صدمه زدن دارند خودداری کنید و یا از وسایل محافظ مثل کلاه ایمنی یا دستکش ایمنی استفاده کنید.
9. در هنگام استفاده از ابزار آلات تیز مواظب باشید.
10. اگر زمین خوردگی یا سقوط سختی داشتید فورا به بیمارستان مراجعه کنید حتی اگر خونریزی ندارید.