انواع تست ورزش
۱-دوچرخه ثابت
۲-تردمیل(این متد در ایران رایج تر می باشد)
در چه مواردی از تست ورزش استفاد می شود؟
درد قفسه ی سینه:
یکی از مواردی که از تست ورزش استفاده می کنیم، تعیین علت درد در قفسه ی سینه (آنژین صدری) می باشد
تعیین ظرفیت و توانمندی قلب:
تنظیم برنامه فیزیکی مناسب برای بیماران، یکی از دلایل انجام تست ورزش تعیین ظرفیت و توانمندی قلب در انجام حرکات ورزشی و فعالیت های قلبی می باشد، برای مشخص نمودن میزان مناسب ورزش در کسانی که برنامۀ ورزشی را به تازگی شروع کرده اند .
تشخیص بیماری عروق کرونری قلب:
عروق کرونری قلب وظیفه رساندن خون و اکسیژن به قلب را دارند. بیماری عروق کرونر معمولا به دلیل افزایش ذخایر حاوی کلسترول و سایر مواد (پلاک ها) ایجاد می شوند.
تشخیص مشکلات ریتم قلب آریتمی:
آریتمی قلب هنگامی رخ می دهد که ضربان های الکتریکی که ریتم قلب را تنظیم می کنند به درستی عمل نکنند و منجر به بهم خوردن و اختلال درضربان قلب شود. و همچنین برای بررسی اثربخشی داروهای آنتی آریتمی نیز می تواند از تست ورزش کمک گرفت.
تشخیص بیماری های قلب:
تست ورزش در تشخیص بیماری های قلبی کمک کننده می باشد.اگر قبلا بیماری قلبی شما با هر روشی تشخیص داده شده است، یک تست استرس ورزشی می تواند به پزشک شما کمک کند تا متوجه شود که روند درمانی شما چگونه پیش رفته است. همچنین تست ورزش برای تعیین نوع درمان و روند درمان نیز می تواند کمک کننده باشد.
تعیین زمان عمل جراحی:
پزشک ممکن است از تست ورزش برای کمک به تعیین زمان جراحی قلب مثل تعویض دریچه های قلب استفاده کند. در برخی از افراد که مبتلا به نارسایی های قلبی هستند، نتایج تست ورزش به پزشک کمک می کند تا تعیین کند که فرد نیاز به پیوند قلب دارد یا سایر درمان های پیشرفته می تواند برای او کمک کننده باشند.
در چه مواردی تست ورزش ممنوع است
- انفارکتوس میوکارد
- تنگی شدید دریچه آئورت
- نارسایی حاد قلبی
- شوک کاردیوژنیک
- مسمومیت با دیژیتال
- بیماری های حاد مانند هپاتیت
- آمبولی ریه
- نارسایی کلیه
- تب
- پنومونی
چگونگی انجام تست ورزش
پیش از شروع تست با بیمار مصاحبه و تاریخچه ی بیماری گرفته می شود و معاینه فیزیکی انجام می شود و فاکتورهای تعداد ضربان قلب، فشار خون و ECG ثبت می گردد. این موارد در پایان هر مرحله از تست و بلافاصله قبل و بعد از خاتمه تست و همچنین در مرحله بعد از فعالیت (ریکاوری) به مدت ۱-۱۵ دقیقه بررسی و ثبت می گردد.
در تست ورزش از دستگاه تردمیل یا دوچرخه ثابت استفاده می شود. بیمار در حالی که به طور مستمر نوار قلب، فشار خون و ضربان قلبش ثبت می شود روی یک دستگاه تردمیل این دستگاه بصورت یک صفحه لاستیکی متحرک و غلطانی است (شبیه چرخ نقاله) که بیمار بر روی آن ایستاده و جهت حفظ تعادل باید بر روی آن راه برود. هر۳ دقیقه شیب نوار در حد۲ درصد و سرعت حرکت آن حدود ۱٫۲ کیلومتر در ساعت افزایش خواهد یافت راه می رود یا شروع به رکاب زدن روی دو چرخه ثابت می کند. علائم حیاتی و نوار قلب بیمار در حالتهای مختلف کنترل میشود تا تغییرات قطعات و امواج آن در حالت ورزش مشخص شود. این اقدام تشخیصی در واقع نشان دهنده واکنش قلب نسبت به افزایش نیاز بدن به اکسیژن می باشد. معمولاً تا زمانیکه ضربان قلب به تعداد مورد نظر افزایش یابد، تست را ادامه می دهند؛ پس از انجام تست ورزش، وضعیت بیمارهر ۱۰ تا ۱۵ دقیقه یا تا زمانی که ضربان قلب به میزان اولیه برگردد، کنترل میگردد.
در چه هنگام تست ورزش باید متوقف شود
- درد قفسه سینه یا خستگی
- افزایش شدید فشار خون یا ضربان قلب(تپش قلب)
- Faint(غش کردن)
- کاهش فشار خون بیش از ۱۰mmHg یا کاهش ضربان قلب
- بروز دیس ریتمی(اختلالات ریتم قلب)به شکل خطرناک
- گیجی و تنگی نفس
- حملات قلبی
تست ورزش دارویی
در صورتی که تست ورزش برای بیمار خطرناک باشد، آزمایش بصورت دیگری انجام میگردد. درهنگامی که بیمار به هر دلیل قادر به ورزش نباشد یا انجام ورزش برای وی غیر ضروری یا مضر تشخیص داده شود برای مثال التهاب یا آرتروز مفاصل، کمردرد یا یک سکته مغزی بجای تست ورزش، از تزریق بعضی از داروهای خاص که معروفترین و رایجترین آن ها، دی پیریدامول (پرزانتین) نام دارد. این دارو شریان های کرونر قلب را گشاد کرده و خون رسانی به عضله قلب را چندین برابر میکند. با تزریق این دارو شرایطی مشابه اثرات فیزیولوژیک ورزش در قلب ایجاد خواهد شد بدون آنکه بیمار فعالیت جسمانی قابل توجهی انجام داده باشد.
در این بیماران باید اسکن قلب انجام گیرد و از تکنیک تصویربرداری به همراه یک اکوکاردیوگرافی برای دیدن نحوه فعالیت قلب شما در حین فعالیت شدیدتر قلب استفاده می کنند. داروهایی که بیشتر استفاده میشوند عبارتند از: دوبوتامین، دیپیریدامول و آدنوزین.
دوبوتامین ممکن است باعث افزایش فشارخون یا حتی آریتمی (بی نظمی ضربان قلب) شود.
آدنوزین ممکن است باعث کاهش گذرا و جزیی ضربان قلب گردد. هم آدنوزین و هم دیپیریدامول ممکن است باعث خسخس سینه شوند و باید با احتیاط تجویز شوند و در افراد مبتلا به آسم یا بیماریهای مزمن انسدادی ریوی نباید تجویز شوند. استفاده از این داروها را میتوان در هر زمانی متوقف کرد.
اسکن رادیوایزوتوپ قلب (تست تالیوم) نسبت به تست ورزش آسان تر و دقیق تر میباشد و برخی پزشکان تمایل بیشتری به انجام این روش ها دارند.
آماده شدن برای یک استرس تست دارویی شبیه استرس تست معمولی میباشد.
آمادگی های لازم قبل از تست ورزش
- داروها باید طبق معمول مصرف شوند، به جز در مواردی که پزشک دستور جدیدی تجویز کرده باشد.
- بیمار جهت انجام ورزش باید کفش و لباس راحت (لباس جلو باز) بپوشد.
- داشتن استراحت کافی از شب قبل
- بیمار از ۳ ساعت قبل از انجام تست ممنوعیت استفاده از سیگار ،خوردن غذا و مایعات حاوی کافئین و الکل را دارد.(ناشتا باشد)
- بیماران آسمی داروهای اسپری خود رابه همراه داشته باشند
- بیماران دیابتی در مورد قطع داروی قند خود (تزریقی یا خوراکی )باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند.در مورد بیماران دیابتی یک ساعت ناشتا بودن کافی است.
- بیمار قبل از شروع تست نباید فعالیت فیزیکی شدید داشته باشد.
- بعضی داروهای مداخلهگر قلبی را که مانع از افزایش فعالیت قلب در حین ورزش میشوند (مانند پروپرانولول) در فاصله زمانی مشخص قبل از تست ورزش (تحت نظر پزشک معالج خود) باید قطع کرده باشند.
- حضور فردی از اعضای خانواده که به وضعیت جسمی بیمار آگاهی دارد
- در مورد مردان تراشیدن موهای سینه ضروری می باشد.
- شب قبل از مراجعه حتماً استحمام نمایند و یک عدد حوله کوچک همراه داشته باشند.
عوارض تست ورزش
تست ورزش به طور کلی ایمن است و عوارض آن نادرمی باشد.از عوارض احتمالی آن :
۱-فشار خون پایین:
فشار خون ممکن است در طول تست یا بلافاصله پس از ورزش کاهش پیدا کند،که احتمالا باعث ایجاد احساس سرگیجه یا ضعف می شود. بعد از پایان تست باید از بین برود.
۲-ریتم های غیر طبیعی قلب( آریتمی):
ریتم های غیر طبیعی ناشی از تمرینات ورزشی استرس معمولا پس از اینکه ورزش را متوقف کنید، به سرعت از بین می روند.
۳-حمله قلبی انفارکتوس میوکارد:
بسیار نادر میباشد.
مدت زمان استاندارد ورزش برای تست چه مقدار می باشد
بر اساس سن ، حد معینی از ورزش و حداکثر ضربان قلب که بیمار باید به آن برسد قبل از شروع ورزش برای اومشخص می شود و آزمایش تا آن زمان ادامه خواهد یافت.
بهترین و قابل اعتمادترین نتیجه تست مربوط به زمانی است که به حداکثر فعالیت پیشبینی شده بدون بروز تغییرات غیر طبیعی در وضعیت بالینی یا نوار قلب ایجاد شود که حدودا به ۱۲- ۱۰ دقیقه ورزش و کمی صبر نیاز دارد. در صورتی که طی تست ورزش ضربان قلب به حدود ۸۵% از حداکثر ضربان قلب استاندارد که با فرمول “سن بیمار _ ۲۲۰” محاسبه میشود، برسد آزمون طبیعی تلقی میگردد.ولی در هر زمان که بیمار احساس کرد نمیتواند تست را ادامه دهدیا در صورتی که دچار بعضی علائم بالینی نظیر درد سینه ، تنگی نفس شدید ، سرگیجه و سردرد شدید شود، یا تغییرات غیر عادی در نوار قلب بروز کند یا فشار خون افت کند، آزمایش قطع میشود.
مراقبتهای پس از تست ورزش
- تست ورزش یک روش تشخیصی است که بصورت سرپایی انجام میشود و بیمار می تواند بعد از پایان تست ورزش به منزل برود جواب تست بصورت کتبی توسط پزشک متخصص قلب _ عروق تفسیر شده و به بیمار داده می شود .
- بعد از تست لازم است مدت کوتاهی استراحت کرده و سپس فعالیت های روزانه را از سر بگیرند .
- بعداز انجام تست از حمام داغ بپرهیزید که باعث افت فشارخون میشود.
تفسیر نتایج تست ورزش
پزشکی که نوار قلب را میبیند، ممکن است بلافاصله نتایج ابتدایی را به شما بگوید، ولی تحلیل کامل نتایج به طور معمول کمی زمان بر است. اگر نتایج نشان دهد که قلب شما در طی ورزش به خوبی کار میکند، میتوانید از فعالیتهای بدنی متناسب استفاده کنید.
اگر نتایج نشان دهند که قلب شما در طی ورزش، به طورطبیعی کار نمیکند، ممکن است به بررسیهای بیشتری نیاز داشته باشید، مانند یک استرس تست اکوکاردیوگرافیک یا یک استرس تست هستهای ، تا دقیقتر نشان دهند که در چه مسیری در تامین خون عضلات قلبی انسداد ایجاد شده است.
در بعضی موارد ممکن است نیاز به انجام آنژیوگرافی باشد. اگر از قبل مبتلا به بیماری شریان کرونری باشید، آنژیوگرافی یک انسداد جدید یا انسدادی که بدتر شده است را معمولا نشان میدهد.
استرس تست ورزشی کمتر اختصاصی است و بنابراین نسبت به استرس تست اکوکاردیوگرافیک یا استرس تست تالیوم (اسکن هستهای) کمتر مفید میباشد؛ استرس تست ورزشی ارزان بوده و غالبا به عنوان نخستین قدم در غربالگری بیماریهای قلبی انتخاب میشود. افرادی که سابقه بیماری قلبی دارند که که ممکن است بر نتیجه نوار قلب تاثیر بگذارد، ممکن است به استرس تست هستهای نیاز داشته باشند. چون خانم ها به ویژه خانم های جوان مستعد نتایج مثبت کاذب در نوار قلب معمولی میباشند، انجام دادن استرس تست اکوکاردیوگرافیک در زنان بهتر میباشد.