واریس

واریس در حقیقت اتساع ورید ها یا همان سیاهرگ هاست. در بدن انسان سه نوع رگ وجود دارد. شریان یا سرخرگ که هدایت خون را از قلب به نقاط مختلف بدن به عهده دارد. ورید یا سیاهرگ خون را از اعضا بدن به سمت قلب بازمی گرداند. مویرگها هم عروق بسیار ریزی هستند که در محل اتصال شریان و ورید قرار دارند که آنها به دلیل داشتن فقط یک لایه سلولی، تبادل مواد غذایی و اکسیژن را بر عهده دارند. رگ های واریسی و عروق عنکبوتی شکل در واقع ورید های صدمه دیده ی بدن می باشند. هنگامی که دریچه های کوچک یک طرفه ای که درون ورید ها ها قرار دارند (دریچه های لانه کبوتری) ضعیف شوند، واریس به وجود می آید. در رگ های سالم  وظیفه ی این  دریچه ها بازگشت یک طرفه ی خون به سمت قلب می باشد. در کنار این دریچه‌ها، عضلات ساق و ران پا نیز با عمل انقباضی خود به دیواره این سیاهرگ‌ها فشار آورده و جریان خون را به سمت قلب تقویت می‌کنند ، همچنین ضربان سرخرگ‌ های کنار سیاهرگ  نیز منجر به حرکت خون به سمت قلب می‌شود. دریچه های وریدی (دریچه های لانه کبوتری) ضعیف شده اجازه می دهند جریان خون به سمت عقب برگردد و خون وریدی داخل رگ ها جمع شوند. این تجمع خون درون رگ، موجب فشار به دیوار ی عروقی می گردد. در اثر این فشار مداوم، دیواره عروق ضعیف و متورم شده و نهایتا واریس و عروق عنکبوتی ظاهر می شوند. واریس انواع مختلفی از جمله خفیف، متوسط و پیشرفته دارد که در موارد شدید، عروق بسیار برجسته و کبود می شود و برگشت خون قطع و یا نزدیک به قطع شدن است و باعث خونریزی و ضایعات پوستی می شود.

ژنتیک: اگریکی از افراد خانواده ی شما که رابطه ی خونی با شما دارد سابقه ی ابتلا به واریس را دارد، شما بیش از سایر افراد در معرض خطر ابتلا به بیماری واریس قرار دارید.  اگر شما برای مدت زمان طولانی در حالت ایستاده و یا نشسته هستید به احتمال زیاد در آینده ای نه چندان دور دچار این بیماری می شوید.

افزایش سن: هر چه سن بالاتر می رود، جدار وریدها سفت تر شده و دریچه های لانه کبوتری هم ضعیف شده و خوب کار نمی کنند و واریس ایجاد می شود.

بارداری: تغییرات هورمونی در دوران حاملگی، افزایش حجم داخل عروقی و از سوی دیگر جریان آهسته تر خون در پاها باعث ایجاد و یا تشدید واریس در حاملگی می شود

یائسگی

اشکالات ساختاری سیاهرگ‌ ها

جراحی‌های ارتوپدی یا عروقی

 تابش نور خورشید

 تغییرات هورمونی

وارد شدن آسیب

جنس: واریس در زنان بیشتر شایع می باشد

چاقی

توده ها و تومورهایی  در ناحیه لگن و شکم

 از آنجایی که چاقی یکی از ریسک فاکتورهای این بیماری است داشتن تغذیه سالم و تحرک کافی و تناسب وزن کمک به پیشگیری از این بیماری می کند.

توصیه می کنیم که مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ها و انواع ویتامین به ویژه ویتامین های C و A را افزایش دهید.

مصرف نمک را کاهش داده و میوه، سبزیجات، مرغ، ماهی و غلات سبوس دار را در برنامه غذایی تان قرار دهید.

عروق به شکل نوارهای پیچ در پیچ، متسع و گاهی اوقات به شکل عروق گره داری از روی پوست رویت می شوند.

 هر چه ضخامت رگ بیشتر باشد رنگ آن آبی تر و هر چه رگ عمقی تر باشد رنگ آن کبود تر است. بنابراین عروق نازک، سطحی تر و قرمز رنگ و عروق کلفت ، عمقی ترو آبی رنگ هستند. اهمیت این نکته در انتخاب روش درمانی است.

در بیشتر موارد شکایت بیمار صرفاً از نظر زیبایی است. اما گاهی اوقات شکایت بیماران از درد پاها که با ایستادن طولانی مدت و به ویژه در اواخر روز تشدید می شود می باشد. این درد با قرار دادن پاها بالا تر از سطح بدن و پوشیدن جوراب واریس کاهش می یابد.

احساس ضعف و یا سنگینی در پاها ، در برخی موارد ورم مچ پا، خارش، زخم و تغییرات رنگ در پاها دیده می شود که به معنی افزایش فشار در سیستم وریدی پاها می باشد و نیاز به ارزیابی و درمان جداگانه دارد.

عوارضی مانند خونریزی (کبودی پوست) و لخته شدن خون داخل عروق (عروق برجسته دردناک به صورت ناگهانی) در بیماری واریس دیده می شود.

پزشک باید در قدم اول پس از شرح حال و معاینه اندام تحتانی بیمار در هر دو حالت خوابیده و ایستاده، اقدام به سونوگرافی یا ونوگرافی از سیاهرگ‌های پا کند.

سونوگرافی داپلر: یک روش مناسب، کم هزینه و غیر تهاجمی برای ارزیابی جریان خون در سیاهرگ های عمقی است. و در صورت وجود لخته که منجر به انسداد جریان خون در سیاهرگ شده باشد، پزشک به راحتی قادر به تشخیص آن خواهد بود و اقدامات درمانی مناسب را مانند تجویز داروهای ضد انعقادی برای بیمار شروع خواهد کرد.

ونوگرافی: ماده ای رنگی به داخل جریان خون تزریق و با اشعه X تصویربرداری انجام می‌گردد.

خود مراقبتی

 متخصصین به شما راهکارهایی را ارائه می دهند تا بتوانید گردش خون خود را بهبود ببخشید. این راهکارها ها عبارت اند از:

• ورزش کنید
• پاهای خود را از سطح بدن بالاتر ببرید.
• اگر برای مدت زمان طولانی می نشینید، هر ۳۰ دقیقه یک بار بلند شوید و قدم بزنید.
• اگر برای مدت زمان طولانی می ایستید، هر ۳۰ دقیقه یک بار به خودتان استراحت دهید.
• از حضور طولانی مدت درحمام و وان آب داغ بپرهیزید.
• کنترل وزن، چاقی باعث فشار به عروق پا می شود
• ماساژ باعث بهبود جریان خون می شود، آغشته کردن پوست به سرکه ی سیب باعث افزایش اثر ماساژ می شود
• ترک سیگار
• موقع خوابیدن زیر پاهایتان بالش بگذارید
• تقویت پاها هر ورزشی را برای کار کردن روی عضلات پاها و تقویت آنها انجام دهید.
• پیاده روی، ورزش با استپ، دویدن نرم، پرش و پدال زدن از ورزش هایی هستند که جهت تقویت عضلات توصیه می شوند.
• پا پا روی پا انداختن به مدت طولانی باعث می شود که گردش خون با مشکل مواجه شود.
• از پوشیدن لباس های خیلی تنگ و کفش های پاشنه بلند خودداری کنید.
• اشعه ماورای بنفش باعث تشدید مشکل رگ های تار عنکبوتی می شود. بنابراین لازم است قبل از اینکه در معرض نور خورشید قرار بگیرید، حتما از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.

اصولا  راهکارهای خود مراقبتی شما را به طور کامل از شر واریس و عروق عنکبوتی موجود خلاص نمی کنند، و لیکن مانع از بروز عروق عنکبوتی و واریس جدید می شوند.

جوراب واریس

جوراب های فشاری یا جوراب واریس برای همه افراد مناسب نمی باشند. متخصصین قبل از تجویز جوراب، جهت بررسی جریان خون سونوگرافی داپلر از پاهای افراد را انجام می دهند.

جوراب های واریس طوری طراحی شده اند که با وارد کردن فشار مداوم به پاها گردش خون درون آن ها را بهبود ببخشند. تنگ ترین قسمت جوراب واریس در قسمت مچ پا بوده و این تنگی با رفتن به سمت بالای جوراب به تدریج کم می شود. این طراحی ویژه باعث می شود تا خون به سمت بالا و قلب جریان یابد.

جوراب های واریس کمک به کاهش درد، ناراحتی و تورم ناشی از ورید های واریسی در پا ها می کنند.افراد باید به محض بیدار شدن از خواب این جوراب ها را پوشیده و هنگام خواب آن ها را بیرون آورند. جوراب های واریس مخصوصا در آب و هوای گرم می توانند آزار دهنده باشند؛ولیکن پوشیدن صحیح آن ها برای دستیابی به نتیجه ی مورد نظرضروریست.

جوراب های واریس را باید تا جایی بالا کشید که هر سطح مخصوص از آن در ناحیه ی مناسب خود قرار بگیرد. باید از تا شدن جوراب به سمت پایین خودداری کرد زیرا این وضعیت می تواند عامل ایجاد فشار بیشتر به یک ناحیه از پا شود.

در صورت  احساس ناراحتی یا مناسب نبودن جوراب ها باید با پزشک خود مشورت کرد. در صورت مناسب نبودن اندازه جوراب ها ممکن است نیاز باشد با اندازه ی مخصوص سفارش دهند.

 در صورت ابتلای پاها به تورم اندازه گیری باید در صبح انجام شود زیرا در این زمان تورم در کمترین میزان خود قرار دارد.

اگر جوراب های واریس سبب خشکی پوست پا شوند باید قبل از خواب از پماد های آبرسان استفاده کرد. باید همواره مراقب پدیدار شدن علائم زخم، تاول و تغییر رنگ پوست پاها بود.

شستشو جوراب ها با آب سرد بوده و حرارت مستقیم به جوراب ها داده نشود. در این صورت جوراب ها تا ۶ ماه قابل استفاده خواهند بود.

مداخلات درمانی به روش جراحی زمانی مدنظر قرار می‌گیرد که روش‌های پیشنهادی مانند تغییر شیوه ی زندگی یا استفاده از جوراب‌های واریس به میزان لازم موثر نبوده باشد، یا مسئله زیبایی برای بیمار از اهمیت بالایی برخوردار باشد. روش جراحی برای برطرف کردن رگ‌های واریسی، به دلیل وجود روش‌های نوین و کمتر تهاجمی به طور معمول انجام نمی‌شود.

روش های نوین شامل موارد زیر می باشد:

• اسکلروتراپی : در این  روش بعد از تزریق دارو به داخل ورید های بزرگ، رگ مربوطه مسدود و از مسیر گردش خون حذف می‌گردد. تعداد جلسات ۲-۶ و فواصل آن ۸-۱۲ هفته می باشد. شما برای مدتی تحت نظر بوده و سپس اجازه ی بازگشت به منزل را خواهید داشت. به منظور جلوگیری از بروز عوارض جانبی احتمالی، لازم است هر روز پیاده روی کنید و جوراب های واریس را طبق دستور پزشک بپوشید. اغلب به بیماران توصیه می شود تا این جوراب ها را برای مدت ۲ تا ۳ هفته بپوشند. عارضه ی این درمان تغییر رنگ در محل رگ درمان شده، ایجاد عروق شبکه ای جدید و در برخی موارد زخم پوستی است. این روش درمانی نیازی به بستری شدن و بیهوشی ندارد و در مطب پزشک توسط متخصص انجام می‌شود.

• میکرواسکلروتراپی: این روش مشابه اسکلروتراپی است با این تفاوت که برای درمان رگ‌های کوچکتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• روش Endovenous Ablation Therapy) EAT) : در این روش با استفاده از گرما و امواج الکترومغناطیسی رگ واریسی را مسدود می‌کنند
• روش لیزر:  لیزرهای YAG ،PDLو IPL بر حسب قطر و عمق رگ متسع به کار می روند. در این روش رگ غیر طبیعی در اصطلاح منفجر می شود و به طور طبیعی تا یک هفته بیمار در محل آن کبودی خواهد داشت. لیزر، درمان انتخابی جهت عروق دور مچ پا و همچنین بیمارانی است که در روش اسکلروتراپی دچار عوارض شده اند.
• درمان جراحی: در جراحی واریس بعد از بیهوشی قسمتی از رگ که شکل طبیعی خود را از دست داده است با تکنیک های جراحی خارج می‌شود.