قلب شما یک عضو ماهیچهای و توخالی است که چهار حفره دارد و به دو قسمت راست و چپ تقسیم میشود. هر طرف از قلب دارای یک حفره دهلیز در بالا و یک حفره بطن در پایین است که بین این دو حفره یک دریچه یکطرفه قرار دارد.
این دریچه ورود و خروج خون را کنترل میکند. به هرکدام از این حفرهها تعدادی رگ وارد یا ازآن خارج میشود. سمت راست قلب شما خون با اکسیژن کم را ازطریق سیاهرگهای بزرگ در خود جمع کرده و برای تبادل گازهای تنفسی به ریهها پمپاژ میکند.
این خون بعد از تبادل گازهای تنفسی (اکسیژن و دیاکسیدکربن) بهسمت چپ قلب برگردانده میشود و با انقباضهای محکم ماهیچه آن، توسط شریان آئورت که بزرگترین رگ بدن است جهت غذارسانی و تبادل گازهای تنفسی به سایر قسمتهای بدن فرستاده میشود. درواقع قلب و دستگاه گردش خون مانند یک شبکه لوله کشی است که قلب بهعنوان پمپ مرکزی آن عمل میکند.
بیماری عروق کرونر
قلب هم مانند سایر اندامهای بدن برای ادامه فعالیت به اکسیژن و مواد غذایی احتیاج دارد اما با اینکه مقدار خون زیادی از این ماهیچه عبور میکند از این خون برای تغذیه خود استفاده نمیکند بلکه عروق دیگری که روی سطح قلب قرار دارند این وظیفه را برعهده دارند. به این عروق نازک رگهای کرونری یا اکلیلی گفته میشود که دو شاخه اصلی راست و چپ دارند که همانطور که در عکس نشان داده شده است، هر کدام از آنها به رگهای کوچکتری تقسیم میشوند تا به تمام قسمتهای قلب خون لازم رسانده شود.
اما این عروق هم مانند سایر عروق موجود در بدن در اثر تجمع چربی و کلسترول (که پلاک نامیده میشود) دچار تنگی میشوند یا در اثر دیابت قدرت انقباض خود را از دست میدهند؛ در اینصورت توانایی آنها برای انتقال خون کم میشود و خون کمتری به قلب میرسد در نتیجه قلب که ماهیچهای قوی با فعالیت زیاد است و جهت تغذیه به خون زیادی احتیاج دارد در اثر عدم خونرسانی مناسب دچار اختلال در عملکرد میشود که این امر منجر به ایجاد علائمی چون درد فشاری قفسهسینه منتشر به بازوها و فک، تنگی نفس یا احساس خفگی میشود.
به مجموعه این علائم آنژین گفته میشود که باید با استراحتکردن برطرف شود در غیر اینصورت شرایط بهسمت ایجاد یک سکته قلبی حرکت میکند. جهت درمان بیماری عروق کرونر بعد از تشخیص، بسته به میزان درصد تنگی عروق پزشک درمان مناسب که شامل درمان دارویی، آنژیوپلاستی و جراحی قلب باز میباشد را پیشنهاد میدهد.
در جراحی قلب باز هدف افزایش جریان خون به قلب است بنابراین جراح با استفاده از رگهای قسمتهای دیگر بدن مانند شریان دست، وریدهای پا و شریانهای سینه و پیوند آنها به عروق کرونر یک راه جدید جهت خونرسانی به قسمت محروم قلب ایجاد میکند. درواقع این جراحی مانند درستکردن یک میانبر برای خونرسانی ماهیچه قلب است. در تصویر زیر رگهای پیوندزدهشده قابل مشاهده هستند.
بیماریهای دریچهای قلب
گاهی اوقات دریچههای قلب بهعلت روماتیسم، تجمع کلسیم، عفونت، لختهشدن خون روی آنها، ناهنجاریهای ارثی ـ مادرزادی و افزایش سن بهدرستی کار نمیکنند. مشکل میتواند در تنگی یا گشادی دریچه باشد که ورود و خروج خون را دچار مشکل کرده و منجر به ایجاد علائمی مثل سرگیجه، تنگی نفس، افت فشار و تپش قلب میشود. برای درمان این بیماریها بعد از تشخیص با توجه به شدت آن درمان دارویی یا جراحی پیشنهاد میشود که در جراحی پزشک شما با توجه به وضعیت دریچه آنرا ترمیم یا با پروتزهای طبیعی یا مصنوعی جایگزین میکند.
بیماریهای دیواره قلب
در بعضی افراد در دیواره قلب بهطور مادرزادی سوراخی وجود دارد که باعث مخلوطشدن خون دوطرف قلب میشود و علائمی مثل تنگی نفس را بهدنبال دارد. جهت درمان این بیماری بعد از تشخیص با توجه به شدت آن درمان دارویی یا جراحی پیشنهاد میشود که طی درمان جراحی ناحیه سوراخ را ترمیم میکنند.
بیماری عروق
سرخرگ آئورت بزرگترین رگ موجود در بدن است که ماهیچههای قوی دارد و بیشترین مقدار خون را در خود جای داده است. فشار خون در این رگ از رگهای دیگر بدن بیشتر است.
گاهی اوقات در اثر ضربه، فشار خون بالا یا علل ارثی و خانوادگی دیواره این رگ نازک شده و در اثر عبور خون با فشار، بیرونزدگی پیدا میکند که درصورت عدم درمان احتمال پارگی و خونریزی داخلی وجود دارد. به این حالت آنوریسم آئورت گفته میشود که برای درمان، بسته به وسعت و درجه آن در ناحیه آنوریسم برای بیمار استنت گذاشته میشود یا تحت جراحی قلب باز ناحیه صدمهدیده ترمیم میشود.