فشار خون چیست؟
فشار خون در واقع نیرویی است که توسط خون، به دیواره های رگ ها وارد می شود. این فشار به کار انجام گرفته توسط قلب و مقاومت رگ های خونی بستگی دارد. فشار خون بالا می تواند به عوارض جدی مانند بیماری های قلبی، سکته و مرگ منجر شود. به این دلیل و همچنین به علت اینکه پرفشاری خون معمولا با هیچ علامتی در فرد همراه نیست، چک کردن مرتب و درمان فشار خون بالا، اهمیت بسیار زیادی دارد. فشارخون به طور طبیعی در اثر استرس و فعالیت بدنی بالا میرود، اما فردی که دچار بیماری فشارخون بالا است، به هنگام استراحت نیز فشار خون بالاتر از حد طبیعی دارد. به فشار خون بالا بدلیل اینکه در اکثر مواقع بی علامت می باشد قاتل خاموش گفته میشود ، زیرا تا مراحل انتهایی اکثرا هیچ علامتی ندارد.
چگونه فشار خون را اندازه گیری میکنیم؟
همانطور که می دانید در ثبت فشارخون هر فرد دو مقدار داریم که عبارتند از : ۱- فشار خون سیستولی ۲- فشار خون دیاستولی هر دوی اینها براساس میلی مترجیوه mmHg هستند. برای مثال وقتی فشار خون طبیعی یک فرد را می خوانیم عددش ۱۲۰/۸۰ است یا ۱۲ روی ۸ است . عدد اول و یا بزرگتر نشان دهنده فشار خون سیستول و عدد دوم یا کوچکتر نشان دهنده فشار خون دیاستول می باشد.
فشار خون سیستولیک چیست؟
هنگامی که قلب مى تپد فشاری از جانب خون به دیواره داخل رگ ها وارد می شود. این فشار وارد شده از جانب خون به درون شریان ها فشار خون سیستولیک نامیده می شود. فشار خون سیستول طبیعی در یک فرد به هنگام نشستن حدود ۱۲۰mmHg یا کمتر است. زمانی که فرد درحال ورزش و استرس بوده و یا در حالتی قرار داشته باشد که تپش قلبی بیشتری نسبت به حالت آرام داشته باشد، نیروی انقباضی قلب افزایش یافته و فشار خون سیستولیک بالا میرود. افزایش فشار خون سیستولیک در این شرایط امری کاملا طبیعی است. به همین دلیل در تشخیص فشار خون بالا، بایستی فشار خون را در حالت استراحت اندازه گرفت.
فشار خون دیاستولیک چیست؟
پس از اتمام انقباض، بطنهای قلب لحظه ای به حالت استراحت در میآیند تا دوباره بتوانند پر از خون شده و آماده انقباض بعدی شوند. به این حالت استراحت بطنی “دیاستول” گفته میشود، و فشار خون در طی دیاستول فشار خون دیاستولیک نام دارد. این فشار ناشی از خاصیت ارتجاعی شریان ها است. فشار خون “عادی” دیاستولیک در حالت استراحت ۸۰ mmHg و یا کمتر است. در بیماری فشار خون بالا، فشار خون دیاستولیک معمولا در حالت استراحت افزایش مییابد.خونریزی، کم آبی و یا گشادی غیرعادی عروق از علل افت فشار خون دیاستولیک می باشد.
فشار خون بالا و فشار خون پایین
فشار خون پایین فشار سیستولیک کمتر از ۹۰ میلی متر جیوه (یا ۲۵ میلی متر جیوه پایین تر از فشار معمول).
فشارخون پیش از رسیدن به حد بالا فشار خون سیستولیک ۱۲۰ تا ۱۳۹ میلی متر یا فشار خون دیاستولیک ۸۰ تا ۸۹ میلی متر جیوه.
مرحله ۱ افزایش فشار خون فشارخون سیستولیک ۱۴۰ تا ۱۵۹ میلی متر جیوه (به طور دایمی) یا فشارخون دیاستولیک ۹۰ تا ۹۹ میلی متر جیوه (به طور دایمی).
مرحله ۲ افزایش فشار خون فشار خون سیستولیک ۱۶۰ میلی متر جیوه یا بیشتر (به طور دایمی) یا فشارخون سیستولیک ۱۰۰ میلی متر جیوه یا بیشتر (به طور دایمی).
علل افزایش فشار خون
دو نوع فشار خون بالا داریم که هر کدام دلایل مختلفی دارند؛ فشار خون اولیه و فشار خون ثانویه. فشار خون اولیه که هایپرتنشن اساسی نام دارد نوعی از فشار خون است که علت مشخصی ندارد. بر اساس نظر محققان علت اینکه مکانیسم فشار رگهای خونی در این افراد تغییر میکند هنوز مشخص نیست اما فاکتورهایی وجود دارند که میتوانند منجر به بروز این نوع فشار خون شوند. ژنتیک، فعالیت فیزیکی کم و محیط زیست از ریز فاکتورهای علل ابتلا به این فشار خون محسوب شوند. بسیاری از افراد دارای سابقه فشار خون خانوادگی بالا هستند، فعالیت فیزیکی آنها کم است و سبک زندگی نا مناسب و رژیم غذایی نادرست میتواند منجر به افزایش وزن، چاقی شکمی و افزایش ابتلا به فشار خون بالا محسوب شود. فشار خون ثانویه اغلب به یکباره رخ میدهد و میتواند به بروز عوارضی چون بیماری کلیوی، آپنه خواب، بیماری و حملههای قلبی، اختلال تیروئیدی، بروز عوارض دارویی منجر شود.
راه های کنترل فشار خون
به طور مرتب فشار خون خود را کنترل کنید.
میزان مصرف نمک را کاهش دهید.
سیگار نکشید.
غذاهای کم چرب بخورید.
وزن خود را در حد ایده آل نگه دارید.
به طور مرتب ورزش کنید.
استرس ها را کاهش دهید.