سرخرگ های قلبی چگونه دچار تنگی می شوند؟
رسوب تدریجی موادی مانند چربی ها، کلسترول و … در دیواره سرخرگ ها باعث تشکیل پلاک در دیواره داخلی شریان می شود. این پلاک ها با ایجاد تنگی در داخل عروق کرونر (که وظیفه خونرسانی به عظله قلب را به عهده دارند) باعث می شوند تا خون کمتری به سمت عضله قلب جریان پیدا کند. این نوع بیماری عروق کرونر به عنوان تصلب شرایین (atherosclerosis) شناخته میشود. این انسداد در جریان خون قلب ممکن است منجر به احساس ناراحتی در قفسه سینه گردد که تحت عنوان آنژین صدری شناخته می شود که خود ممکن است سبب حمله قلبی نیز گردد.
جراحی بای پس قلب
جراحی بای پس عروق کرونری یک نوع عمل جراحی قلب باز می باشد. در این عمل جراحی از رگ های خونی سایر نقاط بدن ( برای مثال ورید های پا) جهت بای پس عروق کرونری قلبی دچار تنگی و گرفتگی استفاده می شود. عمل جراحی بای پس عروق کرونری یک روش جراحی است که در آن مسیر جریان خون از مسیری که مسدود شده و یا تنگ گردیده، منحرف شده و به مسیر دیگری هدایت میشود تا خونرسانی به بافت قلب به وضعیت قبلی خود بازگردد. جراحی بای پس عروق کرونری قلب در جهت رفع تنگی یا انسداد عروق کرونری قلب و جلوگیری از سکته قلبی و مر گ است.
جراحی بای پس قلب یا جراحی بای پس عروق کرونر (CABG) به منظور بهبود جریان خون در قلب انجام میشود.
سالانه تقریباً ۲۰۰۰۰۰ عمل جراحی بای پس عروق کرونری در ایالات متحده انجام میپذیرد.
این جراحی در صورت انسداد یا آسیب دیدن عروق کرونر انجام میشود. این شریانها خون اکسیژن دار قلب شما را تأمین میکنند. اگر این عروق مسدود شده یا جریان خون محدود شود، قلب به درستی کار نمیکند. این وضعیت میتواند منجر به نارسایی قلبی شود.
خطر ابتلا به سایر مشکلات قلبی مانند حمله قلبی، نارسایی قلبی… بستگی به تعداد عروق قلبی دارد که دچار تنگی یا انسداد شده باشد. از سوی دیگر انسداد در رگهای بیشتر ، به این معنی است که طول عمل جراحی بیشتر خواهد بود.
چه زمانی برای بیماری جراحی قلب باز پیشنهاد می شود؟
بیماری عروق کرونر می تواند علل مختلفی از قبیل رژیم غذایی با چربی های اشباع شده، سیگار کشیدن، چاقی، سبک زندگی بی تحرک، دیابت کنترل نشده، فشار خون بالا و سابقه خانوادگی بیماری های قلبی رخ دهد. با داشتن بیماری های قلبی مزمن ضرورت انجام جراحی بای پس قلب بیشتر می شود.
اگر عروق کرونر آن قدر باریک یا مسدود شده باشند که خطر حمله قلبی در بیمار زیاد باشد، این امکان وجود دارد که جراحی بای پس قلب توسط پزشک توصیه شود.
زمانی که درد شدید قفسه سینه( chest pain) وجود داشته باشد
اگر با تغییر سبک زندگی ( ورزش ، تغییر تغذیه و قطع سیگار) علایم قلبی همچنان ادامه داشته باشند.
اگر در آنژیوگرافی ، علایم انسداد شدید عروق قلبی مشاهده شود
زمانی که انسداد رگها بسیار شدید باشد که با دارو یا سایر روشهای درمانی کنترل نشود
اگر با بالون و استنت(فنر) نتوان تمام عروق تنگ یا مسدود قلبی را باز کرد
زمانی که استفاده از استنت و آنژیوپلاستی مقدور نیست
اقداماتی که پیش از عمل جراحی بای پس عروق کرونری باید صورت گیرد
پیش از انجام عمل جراحی، تیم درمانی دستورالعمل آمادگی های لازم را به شما داده میدهد.
قبل از اعمال جراحی بای پس قلب و یا هر روش دیگر، ممکن است برخی داروها برای بیمار تجویز شود.
قبل از عمل جراحی بای پس عروق کرونری قلب ، باید آنژیوگرافی عروق کرونر قلبی انجام شده باشد. به بیان بهتر می توان گفت، به دنبال آنژیوگرافی و تشخیص بیماری قلبی است که تیم درمانی متوجه می شود برای باز کردن عروق خونرسان قلب از عمل جراحی قلب باز استفاده شود. یکی دیگر از مواردی که قبل از عمل جراحی قلب باز باید انجام اکوکاردیوگرافی قلب می باشد. اکو قدرت عملکرد قلبی و همچنین وضعیت دریچه های قلبی را به ما نشان می دهد و اطلاعاتی در اختیار ما قرار می دهد که آیا لازم است علاوه بر عمل بای پس عروق کرونر ، عمل جراحی ترمیم و یا تعویض دریچه های قلب هم صورت بگیرد یا خیر.
سونوگرافی از عروق مغزی (عروق کاروتید) یکی از تست های تشخیصی قبل از عمل قلب باز می باشد. اگر عروق کاروتید تنگ یا مسدود باشند ، میزان عوارض بیهوشی حین عمل جراحی قلب باز افزایش پیدا خواهد کرد.
آزمایش خون یکی دیگر از تست های تشخیصی پیش از عمل جراحی قلب باز می باشد.
ضرورت انجام جراحی بای پس قلب را می توان در یک جمله بیان کرد: باز گرداندن جریان طبیعی خونرسانی به قلب. هدف آن ایجاد یک مسیر جدید و هدایت جریان خون در اطراف یک شریان مسدود شده یا آسیب دیده در قلب شما است، به طوری که جریان خون را به عضله قلب را افزایش می دهد.
عمل جراحی بای پس قلب چگونه انجام می شود؟
بیمار در ابتدای ورود به اتاق عمل تحت پایش علائم حیاتی قرار خواهد گرفت و توسط تیم بیهوشی تحت بیهوشی عمومی قرار خواهد گرفت و طی عمل جراحی خواب خواهد بود ( این خواب در حدود ۳ تا ۶ ساعت به طول خواهد کشید). ممکن است پزشک شما رگ لازم برای پیوند را از پا، بازو و یا از قفسه سینه بر دارد. یک سر این رگ به آئورت وصل شده و سر دیگر به سرخرگ کرونری در زیر محل تنگی متصل می شود. و از طریق این رگ ، خون از این راه جدید به قلب میرسد. بیمار پس از جراحی برای چند روز در بخش مراقبت های ویژه ICU-OH منتقل می شود. بیمار درICU بیدار می شود. و پس از پایدار شدن علائم حیاتی به بخش های عمومی منتقل می شود.
قبل از اینکه بیمار مرکز درمانی را ترک کنید، تیم درمانی دستورالعمل هایی در مورد نحوه مراقبت از خود به بیمار می دهد، از جمله:
- مراقبت از زخم
- استراحت مطلق
- خودداری از فعالیت بدنی
حتی بدون عوارض، بهبودی از جراحی بای پس قلبی می تواند ۶ تا ۱۲ هفته طول بکشد. این کمترین زمان برای بهبودی بعد از عمل می باشد . در طول این زمان ، بیمار باید از فعالیت های شدید پرهیز کند.
خطرات احتمالی جراحی بای پس قلبی
با پیشرفت های تکنولوژیکی که در حال حاضر در علوم پزشکی اتفاق افتاده است عوارض عمل جراحی قلب کاهش به سزایی پیدا کرده است. علیرغم این پیشرفت های تکنولوژیک هنوز برخی عوارض بعد از جراحی وجود دارد. این عوارض شامل:
• آریتمی( بی نظمی در ضربان قلب)
• آمبولی (لخته شدن خون)
• حمله قلبی یا سکته مغزی
• درد قفسه سینه
• خون ریزی
• تب
• عفونت
• نارسایی کلیه
• فراموشی موقت یا دائمی
اثرات مثبت جراحی بای پس عروق کرونر قلب
پس از عمل جراحی بای پس ضربان قلب، علائم مانند تنگی نفس، تنگی قفسه سینه و فشار خون بالا به احتمال زیاد بهبود خواهد یافت. یک بای پس می تواند یکی از مشکلات قلبی شما را حل کند، اما ممکن است لازم باشد بعضی از عادت ها را تغییر دهید تا از بیماری قلبی در آینده جلوگیری شود. بهترین نتایج جراحی در افرادی که تغییرات در شیوه زندگی سالم دارند، مشاهده شده است. با پزشک خود درباره تغذیه و سایر تغییرات شیوه زندگی به منظور ایجاد پس از جراحی صحبت کنید.
راهکار هایی برای پیشگیری و همچنین جلوگیری از پیشرفت از بیماری های قلبی عروقی
• عدم مصرف سیگار و دوری از افراد سیگاری
• کنترل فشار خون
• پیروی از یک رژیم غذایی سالم
• ورزش روزانه
• کنترل وزن
• مصرف مرتب داروهای تجویز شده توسط پزشک
• کنترل قند خون