تومور قلبی

تومور قلبی چیست؟

به رشد غیر طبیعی بافت در اندام  های بدن تومور می گویند که ممکن است سرطانی (بدخیم) یا غیر سرطانی (خوش خیم) باشند.

عموما تومور های بدخیم رشد سریع داشته و به دیگر اعضای بدن انتشار می یابند، ولی تومورهای خوش خیم رشد آهسته ای دارند و اغلب بی خطر هستند.

تومورهای قلبی ناشی از رشد غیر طبیعی بافت  قلب می باشد. تومورهای قلبی به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شوند.

تومور های اولیه قلبی: تومورهایی که منشا اولیه آن ها قلب می باشد  و از قسمت های دیگر بدن به قلب منتشر نشده است، تومور اولیه گفته می شود که بسیار نادر بوده و طبق گزارش انجمن قلب و عروق اروپا  (ESC) تقریبا از هر ۲۰۰۰ نفر، تنها یک نفر به آن مبتلا می شود. تومورهای اولیه قلب می توانند غیر سرطانی (خوش خیم) یا سرطانی (بدخیم) باشند. بیشتر تومورهای اولیه قلب خوش خیم هستند. میکسوما یا میگزوما (myxoma) شایع ترین تومور اولیه ی خوش خیم قلب  معمولا در قسمت فوقانی بطن چپ به وجود می آید و در زنان شایعتر می باشد. میکسوما ۷۷٪ کل تومورهای اولیه قلب را شامل می شود. تومورهای قلبی با شیوع کمتر ، شامل لیپوم و تومور کیستیک در ناحیه گره دهلیزی هستند.

برخی تومورهای اولیه قلب دریچه های قلب را درگیر می کنند. اکثریت این تومورها، فیبرولاستومای پاپیلری هستند. تومورهای اولیه دریچه های قلب بیشتر در مردان دیده می شود. در حالی که بیشتر تومورهای اولیه دریچه های قلب بدخیم نیستند، اما به احتمال زیاد آنها دارای علائم مربوط به دریچه از جمله علائم عصبی و (در چند مورد) مرگ ناگهانی قلبی هستند.

بر اساس گزارش های انجمن قلب و عروق اروپا (ESC) بیشتر تومورهای اولیه قلب خوش خیم هستند و تنها ۲۵ درصد آن ها بدخیم هستند.

تومورهای ثانویه قلبی: تومور های ثانویه به تومور هایی که از دیگر اندام های بدن سرچشمه می گیرند و به قلب منتشر می شوند گفته می شود. تومورهایی که از بافت های نزدیک قلب شروع  شده و به قلب متاستاز می دهند ، مانند سرطان ریه، می توانند قلب یا پرده دور قلب (پریکارد) را درگیر کنند . گاهی منشا تومورهای ثانویه در محلی دورتر از قلب می باشد، و از طریق جریان خون به قلب گسترش یابد. بر اساس گزارش انجمن قلب و عروق اروپا (ESC) سرطان ثانویه قلب ، حدود ۴۰ برابر بیشتر از تومورهای اولیه قلبی رخ می‌دهد اما هنوز هم نسبتاً نادر می باشد.

سرطان هایی شایعی که به قلب منتشر می شوند و ایجاد سرطان ثانویه قلبی می کنند شامل:

• لوسمی ( سرطان خون)
• سرطان پستان
• سرطان ریه
• سرطان کلیه
• ملانوما (سرطان پوست)
• لنفوم

سرطان می‌تواند از راه‌های مختلف بر قلب اثر بگذارد. نوع نادری از سرطان به نام تومور کارسینوئید هورمون‌های را تولید می‌کند که می‌تواند به دریچه‌های قلب آسیب بزند. علاوه بر این، برخی درمان‌های سرطان همچون شیمی درمانی، پرتو درمانی و هورمون درمانی می‌تواند باعث بروز مشکلات و اختلالات قلبی شود.

برخی از تومورهای بدخیم قلب

• سارکوم (تومورهای بافت همبند مانند عضله قلب و چربی)، مانند آنژیوسارکوم و رابدومیوسارکوم
• لنفوم قلبی اولیه
• مزوتلیوما پریکارد

برخی از تومورهای خوش خیم قلب

• میگزوم
• فیبروم
• رابدومیوما

میگزوم:

 میگزوم یا تومور بافت مخاطی شایع‌ترین نوع تومور اولیه قلب می باشد؛ این نوع تومور یک‌ چهارم تا نیمی از تومورهای کشف شده در جسد و در حدود سه‌ چهارم از تومورهای درمان شده به کمک جراحی را به خود اختصاص می‌دهند. این نوع تومور در تمام سنین دیده می‌شود، اما بیشتر در سنین ۲۰تا ۷۰ دیده می شود.

سارکوم:

تقریبا تمامی بدخیم‌های اولیه قلب، سارکوم‌هایی با مورفولوژی های متنوع هستند؛ سرطان‌های استخوان یا ماهیچه را در هر نقطه از بدن سارکوم می‌گویند. به طور کلی این تومورها سیر بسیار سریعی را طی می‌کنند و در عرض چند هفته تا چند ماه پس از آغاز علائم به مرگ بیمار می‌انجامد.

اغلب این تومور‌ها قلب راست را درگیر می‌کنند و به دلیل رشد سریع، تهاجم به فضای اطراف پرده قلب و انسداد حفرات قلبی یا وریدهای اجوف شایع است. این تومورها گاهی در سمت چپ قلب نیز دیده ممی شود و به اشتباه به عنوان میگزوم تلقی شوند.

اغلب این تومورها در زمان تشخیص بسیار پیشرفت کرده اند بطوری که امکان برداشت آنها به کمک جراحی وجود ندارد.

البته گزارش‌هایی از بهبود نسبی با تکنیک جراحی، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی حاصل شده است.

علائم تومورهای قلب

تومورهای بدخیم قلبی بسیار سریع رشد می کنند و به ساختار های اساسی قلب حمله می کنند. این تومورها  ساختار و عملکرد قلب را مختل می کند و باعث بروز علائمی در فرد می شوند. حال این سوال مطرح می شود  اگر تومور قلب خوش خیم باشد هم در فرد ایجاد علامت می کند در پاسخ این سوال باید گفت: اگر به ساختارهای مهم قلب فشار وارد کند یا موقعیت آن باعث اختلال در عملکرد قلب شود، می تواند باعث مشکلات و حتی علائمی شدیدی شود. ضایعات متاستاتیک تومورثانویه قلبی به پرده خارجی قلب (پریکارد) حمله کرده و منجر به ایجاد مایعات در اطراف قلب می شود و یک افیوژن بدخیم پریکارد را ایجاد می کند.

اگر این افیوژن زیاد شود  قلب تحت فشار قرار می گیرد و میزان ورود خون به  قلب را کم می کند. که می تواند علائمی مانند درد شدید در قفسه سینه درهنگام نفس کشیدن و تنگی نفس به ویژه هنگام خوابیدن را به همراه داشته باشد.

فشارناشی از افیوژن پریکارد بر قلب می تواند به حدی برسد که قدرت پمپاژ قلب را مختل کند. این وضعیت تهدید کننده حیات ، تامپوناد قلبی نامیده می شود. این می تواند به شوک و ایست قلبی منجر شود. سایر علائم مربوط به تامپوناد شامل موارد زیر است.

انسداد جریان خون: هنگامی که یک تومور در یکی از اتاق های قلب یا از طریق دریچه های قلبی گسترش یابد، می تواند باعث انسداد جریان خون در قلب شود. علائم بسته به محل تومور متفاوت است:

تومور در دهلیز: تومور حفره های فوقانی قلب یا همان تومورهای دهلیزی می تواند جریان خون را در اتاق های تحتانی (بطن ها) مسدود کند و علائم مربوط به تنگی تریکوسپید یا میترال را نشان دهد. و فرد دچار احساس تنگی نفس و خستگی در هنگم فعالیت شود

تومور در بطن: تومور بطنی می تواند جریان خون را در قلب دچار انسداد کند  و فرد علائم مربوط به بیماری تنگی آئورت یا پولمونر را نشان دهد. تومور های بطنی در حالت انسداد می تواند باعث درد قفسه سینه، سرگیجه و غش، ضعف و تنگی نفس شود.

اختلال عملکرد عضلات قلب: اگر یک تومور در دیواره میوکارد قلب رشد  کند، می تواند باعث سفتی دیواره قلبی شده و در نتیجه ماهیچه های قلب قادر به پمپ خون نیستند، و فرد علائم شبیه بیماری کاردیومیوپاتی یا نارسایی قلبی خواهد داشت. این علائم شامل :

• تنگی نفس
• پاهای متورم
• درد قفسه سینه
• ضعف
• خستگی

اختلال در سیستم هدایتی قلب: معمولا تومورهایی که در درون عضله قلب ( میوکارد) رشد می کنند با  سیستم هدایت الکتریکی قلب تماس پیدا می کنند و  می توانند بر ریتم و ریت ضربان قلب تاثیر بگذارند. در اکثر مواقع این تومور ها  مسیر هدایت فعالیت الکتریکی طبیعی بین دهلیز ها و بطن ها را بلوک می کنند. این اختلال باعث می شود که دهلیز و بطن ها به جای کار کردن با یکدیگر، هر کدام بصورت مستقل فعالیت خود را انجام دهند. که می تواند منجر به فیبریلاسیون بطنی(VF) ویا  ایست قلبی ناگهانی گردد.

آمبولی: وقتی بخش کوچکی از تومور که از آن جدا می شود یا لخته خونی که شکل می گیرد، می تواند از قلب به قسمت دیگری از بدن برود و در یک شریان کوچک جای بگیرد و آن را مسدود کرده و خونرسانی به آن بخش را مختل کند. علائم مربوط به این اختلال با توجه به محل این انسداد متفاوت خواهد بود. تومورهای سمت راست قلب عموما منجر به آمبولی ریوی می شوند و تومورهای سمت چپ باعث اختلال ارگان های مختلف بدن مانند مغز، کلیه ها، اندام ها و …. می شود.

علائم عمومی (سیستمیک): بعضی از تومور های  قلبی می توانند علائم غیرقلبی ایجاد کنند. شایعترین این علائم عبارتند از:

• تب و لرز
• خستگی
• عرق شب
• کاهش وزن
• درد مفاصل

عوارض سرطان قلب:

تومور های قلبی عوارضی را با خود به همراه می آورند که شایع ترین این عوارض شامل موارد زیر می باشد :

• نارسایی قلبی
• فشارخون بالا
• بیماری‌های دریچه‌ای قلبی
• بیماری‌های پرده اطراف قلب
• ایجاد لخته در وریدهای پا و شریان‌های ریوی
• تنگی رگ‌های تغذیه‌کننده قلب و اسپاسم عروق

تشخیص تومور قلبی

عموما  تومورهای قلبی زمانی شناسایی می شوند که فرد، مشکلات شایع قلبی، مانند نارسایی قلبی یا بیماری قلبی دریچه را توصیف می­کند. پس از آزمایش­ و تست های تشخیصی می توان به وجود تومور پی برد. زمانی که یک تومور قلبی تشخیص داده می شود، اندازه ، محل ، اینکه آیا تومور خوش خیم یا بدخیم است یا خیر، و یا اینکه قابل درمان جراحی است باید مورد ارزیابی قرار گیرد. این تست های تشخیصی شامل موارد زیر می باشد:

• آزمایش خون
• عکس قفسه سینه
• اکوکاردیوگرام، اکو به معنای امواج فراصوتی است که برای مشاهده ی حرکات قلب یا حفرات آن استفاده میشود.
• نوار قلب که برای مشاهده ی ریتم غیر طبیعی قلب استفاده میشود.
• کاتتریزاسیون قلبی که برای تشخیص انواع تومور استفاده میشود.
• MRI قلبی که اطلاعات کاملتری را برای بررسی به پزشک میدهد.
• توموگرافی CT یا CAT  که به دنبال بافت های غیر طبیعی میگردد.
• آنژیوگرافی قلب که اغلب استفاده نمیشود ،اما میتواند نمای کلی توموری که در عکس قفسه ی سینه مشخص شده را نشان دهد.

پیشگیری از تومور قلبی

با اجتناب از چیزهایی که باعث تومور می شوند، خطر ابتلا به تومور میتواند کمتر شود. سیگار نکشید و تحت هیچ شرایطی از تنباکو استفاده نکنید. از نوشیدن الکل بپرهیزید و از تابش بیش از حد نور خورشید دوری کنید.

غربالگری سرطان، میتواند تومور را در مراحل اولیه شناسایی کند. این تست های غربالگری شامل ماموگرافی برای سرطان پستان، پاپ اسمیر برای سرطان دهانه ی رحم و کولونوسکوپی برای سرطان کولون می باشند.

هر چه تومور زودتر تشخیص داده شود احتمال موفقیت در درمان آن بیشتر میشود. اگر از اعضای خانواده ی کسی با تومور اولیه قلبی تشخیص داده شود، باید سایر اعضا غربالگری شوند، زیرا این تومور ممکن است ارثی باشد.

درمان تومور قلبی

در صورتی که امکان برداشتن تومور با روش جراحی وجود داشته باشد، درمان انتخابی برای تمام تومورهای اولیه قلب جراحی قلب باز می باشد. در غیر این صورت در جهت کنترل کاهش علائم برنامه ریزی می کنیم.

تومور های اولیه ی سرطانی باید با شیمی درمانی و رادیوتراپی درمان شوند و امکان جراحی در آنها وجود ندارد.

از آنجایی که تومور های بدخیم  به سرعت رشد می کنند و به ساختارهای مهم قلبی حمله می کنند، درمان آن ها بسیار دشوار است.  شیمی درمانی و پرتونگاری گاهی اوقات برای کاهش سرعت رشد تومور و بهبود علائم (مراقبت تسکین دهنده) استفاده می شود، اما اغلب آن ها برای سرطان اولیه قلب بی اثر هستند.

در صورت متاستاز تومور و گسترش به سایر ارگان ها  معمولا تومور با جراحی امکان پذیر نیست و مراقبت تسکین دهنده با شیمی درمانی و پرتودرمانی غالبا تنها گزینه است. اگر یک افیوژن پریکارد (تامپوناد)  ایجاد شود، می توان با قرار دادن یک سوزن و یا کاتتر مایعات اضافی دور قلب را تخلیه کرد(پریکاردیوسنتز).